معرفی تکنیک های توسعه خلاقیت ـ تکنیک های فردی (بخش اول)

تکنیک های فردی در توسعه خلاقیت 

تکنیک های توسعه خلاقیت روش هایی هستند که نقش بسزایی در رشد خلاقیت برعهده دارند ، این تکنیک ها به شما توانایی حل خلاقانه مسائل با دید وسیع را میدهند. محور اصلی تمام این تمارین و تکنیک ها، شکستن قالب های ذهنی است.

تکنیک های فردی

تکنیک های فردی تکنیک هایی هستند که شما به تنهایی آنها را اجرا میکنید و فرایندی ذهنی و درونی دارند.

۱. تکنیک توهم خلاق :

بسیاری از مواقع چیزی که از نظر ما واقعیت است ، واقعیت نیست و ذهن و حواس پنجگانه ما خطاهای شناختی دارند.

هدف از این تکنیک این است که شما بتوانید بعضی از اوقات با قدرت توهم و خطاهای عمدی طور دیگری به مسئله نگاه کنید.

این روش موجب میشود مقداری از اطلاعات از شکاف های موجود در بافت های عصبی آزاد شده ،با اطلاعات قبلی پیوند برقرار کرده و الگوی ذهنی جدیدی ساخته شود.

**از قدرت خیال استفاده کنید.**

 

مثال  توهم خلاق که در نگاه اول عجیب به نظر می رسد:

سیستم عامل IOS

دیدگاه استیو جابز و همکاران چنین بود :

سیستم عامل جدیدی بسازیم که هیچ یک از نرم افزارهای موجود در بازار  بر رویش اجرا نشود و فقط اپل بتواند برای آن نرم افزار بسازد !!

۲. تکنیک نقشه ذهنی :

روشی ترسیمی ، جایگزین یادداشت برداری سنتی است.منظم،ساختارپذیر و کامل است.در واقع نقشه ذهنی دیاگرام یا نمایی ساده از ایده ها و افکار پیرامون آن ایده اصلی را با هم مرتبط می سازد.در مرکز ایده اصلی قرار دارد و در اطراف آن ایده های فرعی به صورت شاخه های درخت.

در بازخوانی نقشه های ذهنی پردازش های چندین باره صورت می گیرد و ایده های قبلی را کامل میکند.

 

نقشه های ذهنی پیدا شده در نوشته های داوینچی :

 

مثالی از کاربرد نقشه ذهنی :

۳.تکنیک حل ناخودآگاه مسئله :

خوابیدن با تفکر بر روی ایده یا مشکلی خاص ، یکی از استراتژی ها در حل ناخودآگاه مسائل است.در این روش پردازش ناخودآگاه ذهنی یا incubation رخ می دهد.به صورت آگاهانه مسئله را نادیده گرفته و ذهن را آزاد میکنیم تا در زمان خواب ذهن با تمام لایه های اطلاعاتی به حل مسائل پیچیده بپردازد.البته برای موفقیت در این تکنیک باید تمرین هایی مانند: آرام کردن ذهن (مدیتیشن ) ، افزایش توانایی های بصری و توسعه آگاهی را در برنامه خود داشته باشید.

 

مثال تکنیک حل ناخودآگاه مسئله :

کشف ساختار بنزن توسط ککوله : ککوله در جریان یک سخنرانی در سمپوزیم بنزن تعریف کرده که خوابی درباره ی ماری که خود را می بلعید دیده و شکلی حلقه ای برای ساختار این مولکول در ذهن وی ترسیم شده است.

 

جدول تناوبی توسط مندلیف : مندلیف در خاطراتش می گوید: «در خواب جدولی را دیدم که همه ی عناصر آن در جای درست خود قرار گرفته بودند. از خواب پریدم و فوراً شروع به نوشتن آن روی تکه ای کاغذ کردم»

 

۴. تکنیک چک لیست آزبورن:

تهیه چک لیستی از سوالات درباره ی یک محصول، فرایند، یا هر موضوع تحت بررسی دیگر می تواند دیدگاه های جدیدی ایجاد کند و به نوآوری منتهی شود. یکی از متداول ترین چک لیست ها برای خلق ایده، چک لیستی است که توسط الکس.اف.اسبورن در سال 1953 طراحی شد.

روش اجرا :
۱)محصول یا فرایندی که می خواهید اصلاح شود را مشخص کنید.
۲)هریک از فعل های چک لیست را در مورد محصول مورد نظر به کار بگیرید و به کمک سوال های مطرح شده برای هر فعل، تغییراتی را در مورد محصول خود پیشنهاد بدهید.
۳)مطمئن شوید که تا حد ممکن تمامی سوال های جزئی را پاسخ داده اید.
۴)تغییرات پیشنهادی خود را مرور کنید تا ببینید کدام یک از پاسخ ها، راه حل شما را تأمین می کند.

 

جدول زیر چک لیست اسبورن را نشان می دهد که شما می توانید آن را چه در قالب تمرین استفاده از فرایند و چه در قالب کار علمی برای بهبود محصول یا خدمت تکمیل کنید؛ می توانید فعل ها و سوال های دیگری را نیز به این فهرست اضافه کنید.

 

کاربردهای دیگر	راه های جدید استفاده؟ کاربردهای دیگر در صورت اصلاح
سازگار کردن	چه چیز دیگری مثل این است؟ چه چیزی را می توانیم کپی کنیم؟ از چه کسی می توانیم الگو بگیریم؟ چه ایده ی دیگری پیشنهاد کنیم؟
اصلاح کردن	پیچش جدید؟تغییر رنگ؟ حرکت؟ صدا؟ بو؟ شکل؟ چه تغییری؟
بزرگ کردن	چه چیزی به آن بیافزاییم؟ زمان بیشتر؟ تناوب بیشتر؟ بلندتر؟ طولانی تر؟ ضخیم تر؟ تکرار؟ تکثیر؟
کوچک کردن	چه چیزی از آن کم کنیم؟ کوچک تر؟ ریزتر؟ متراکم تر؟ کوتاه تر؟ پائین تر؟ حذف؟ جداسازی؟
جایگزین کردن	چه چیزی جایگزین آن کنیم؟ ترکیبات دیگر؟ مواد دیگر؟ فرایند دیگر؟ قدرت بیشتر؟ مکان دیگر؟ روش دیگر؟
ترتیب مجدد	تعویض داخلی قطعات؟ الگویی دیگر؟ طرحی دیگر؟ تغییر برنامه ی زمانی؟
معکوس کردن	جا به جایی مثبت و منفی؟ بر عکس چطور؟ وارونه اش کنیم؟
ترکیب کردن	ایده ها را ترکیب کنیم؟ اهداف را ترکیب کنیم؟ خواسته هایمان را ترکیب کنیم؟